Ang lungsod nga nasayod mao’y naghatag kusog sa demokrasya. Apan ang lungsod nga mapasagaron mao’y makapukan sa atong kagawasan. (Atty. Reuben Canoy)
Dili ikalimod nga nagpabiling lig-on ang karisma og impluwensiya sa kanhi presidente. Kaila na ta kang tatay Digong – isog sa buhat og sa pulong. Ang iyang buhi-ang mga linya makapakugang, makapakutaw, makapaukyab. Ang kaisog mao ang iyang gahum; ang masa mao ang alas ni Digong Duterte.
Wala lang damha nga taliwala sa init nga hinisgutanan, ang People’s Initiative nga ang tumong mao ang pag-amend sa atong constitution, nalakbitan ni tayay Digin ang pabulag sa Mindanao og pag-establisar niini isip usa nga estado.
Misagting dayon ang dunggan sa mga taga-Mindanao og nag-unang pinaka-excited mao ang mga Bisdak.
Daling napuno ang Facebook newsfeeds sa mga seryosong pagbinayloay sa mga nagkadaiyang huna-huna. Mas daghan pud gyod hinoon ang mga kalalingaw nga memes og mga pasi-aw. Mas nagpasulabi sab ang mga ginagwatsinanggo nga posts – salamin kung asa taman ang pagsabot sa ordinaryong katawhan.
Mindanao Independence
Ang lihok para sa paghimugso sa Mindanao isip usa sa estado dugayna nga gisugdan sa pipila ka mga leader pero karon pa nga mas milapnag og mas giistoryahan. Kini karon usa ka dakong opportunity aron mahiling nato og ma-istoryahan ang kawsa – seryoso man si Duterte o paukyab ba lang kaha kay medyo naipit siya.
Dili na bag-o sa atong pandungog kining kawsa para mahimugso ang Mindanao isip usa ka nasud. Gawas niini, nasaksihan nato ang dugoong pakigbisog sa Bangsamoro hangtud nga nahata’g autonomy.
Si Atty. Reuben Canoy, mihulma sa Mindanao People’s Democratic Movement human sa snap election niadtong 1986 aron maumol ang Federal Republic of Mindanao. Ang tumong sa Mindanao People’s Democratic Movement mao ang pagtipak sa Mindanao gikan sa nasod sa Pilipinas.
Federal Republic of Mindanao
Sa paglingkod ni kanhi presidente Corazon Aquino (1986), naghitak ang mga kasamok og mga diskontento nga gisamotan sa daghang mga coup d’etat. Sa panahon nga idlas ang kalinaw og pit-os ang panginabuhi, naumol ang Mindanao People’s Democratic Movement nga gitak-upan sa niadtong 1990 human sa pakyas nga rebolusyon.
Nagsugod ang Mindanao revolt sa Butuan City (October 4, 1990) sa dihang ang 400 (kapin o kulang) ka mga sundalo gikan sa 53rd Infantry Battalion (Philippine Army) misulong og miukupar sa headquarters sa 402nd Infantry Brigade (Butuan City). Wala na midepensa ang mga sundalo sa 402nd Infantry Brigade mao nga nalikayang ang pagbanaw sa dugo.
Ubos sa pagpangulo ni Col. Alexander Noble, human sa ilang pag-takeover sa 402nd Infantry Brigade, mi-parada ang tropa paingon sa Cagayan de Oro City. Nakita sa mga katawhan ang pagbandilyo nila sa pula, bughaw, ug lunhaw nga bandila nga maoy simbolo sa usa ka independent Mindanao.
Sa Cagayan de Oro City, ang nagmalampusong rebolusyonaryo gikan sa Butuan gisugat ni Mayor Reuben Canoy uban sa liboan ka mga civilian supporters. Wala magdugay, nailog nila (nga walay dugong mibanaw) ang Camp Edilberto Evangelista nga mao sab ang headquarters of the 4th Infantry Division. Ang Camp Evangelista mao ang ikaduhang labing dakong kampo-militar sa Mindanao. Mabasa sa mga leaflets nga ilang gipanghatag ang deklarasyon nga ang “war for the liberation of Mindanao” nagsugod na.
Sa Iligan City, ang mga miyembro (150 men) sa Scout Ranger mipadayag suporta kang Col Noble pero walay direktang partisipasyon sa rebelyon.
Ang kawsa ni Atty. Reuben Canoy ug mga kauban wala nakapaukyab og wala nakakuha’g igong supporta. Niadtong Oktobre 6, 1990, si Col. Alexander Noble misurender nga gisundan sab da pag-aresto kang Mayor Canoy og mga kaubanan. Ug didto natapos ang Republika sa Mindanao.
Ang gihimong passport ug kaugangong kwarta sa bag-o unta nga republika, gihimong ebidensiya batok ni Canoy ug mga kaubanan.
Mayor sa CDO, Mayor sa Davao, ug ang Mindanao Nation
Si Atty. Reuben Canoy, mihulma sa Mindanao People’s Democratic Movement human sa snap election niadtong 1986 aron maumol ang Federal Republic of Mindanao. Dako ang papel ni Canoy sa rebelyon ni Col. Alexander Noble.
Ang Mindanao revolt planado, plantsado, ug gipangandaman. Ang kulang lang gyod mao mang hugot nga supporta sa katawhan og ang kakulang sa supporta gikan sa ubang mga lideres sa Mindanao.
Lahi ang sitwasyon sa panahon ni Canoy sa kasamtangang panahon ni Duterte. Si Canoy, solid ang iyang plano. Sa wala pa ang iyang kawsa para sa kagawasan sa Mindanao, pila ka mga libro ang iyang nasulat diin naghisgot sa autonomy. Dili mura’g kilat ang deklarasyon ni Canoy. Si Duterte, kalit lang mao nga daghan ang nakuratan.
Aduna mga butang og attributes nga naa kang Canoy og kang Duterte. Atong hisgutan ni kadyot aron atong masuta kug unsa gyod ka-seryoso si Duterte.
Si Canoy (niadtong 1986 Philippine presidential election) midagan isip presidente sa Pilipinas. Si Duterte (niadtong 2016 Philippine presidential election) midagan sab isip presidente. Pareho sab silang nahimong mayor – si Canoy, sa Cagayan de Oro City og si Duterte, sa Davao City – parehong dagko og maimpluwensiyang siyudad sa matang sa pang-gobyerno ug pulitika.
Ang kalaihan sa duha mao nga si Digong mahimong presidente; napildi si Canoy. Dugang pa nga si Duterte adunay alas – ang masa og dunay lapad nga impluwensiya. Ang laing dakong kalainan mao nga si Canoy, seryoso ang dating mao nga medyo nagpanagana ang uban sa pag-supporta kay dili baya gyod sayon ang rebelyon. Dili baya mahimo tang republika sa usa lang ka istorya og usa lang ka pagpamilok.
Ang lakbit ni Duterte sa pagtipak sa Mindanao mamahimong parte sa iyang pagpa-ukyab, Maayo si taytay Digong mogitik sa masa. Suheto siya sa mga atik sa pulitika – mao bitaw nga nay ganahan pud sa katawhan.
Walay pay milutaw nga organisasyon nga maoy motabang unya para mahiusa ang mga plano og mga strategies. Wala tay nakita nga nangandam og giandam alang sa kadaugan. Sama niadto walay igong supporta ang kawsa.
Si Duterte mamahimong lig-ong haligi sa kalihukan kung tinuod nga gusto niyang matipak ang Mindanao.
Sa pagkakaron, imposible og pagory-goryo ra gyod taman Mindanao isip usa ka nasud.
Ambot lang!
Ambot lang! 